Потпишан Договорот за заем со ЕБОР вреден 20,9 милиони евра – ќе се набавуваат електрични локомотиви за ЖРСМ Транспорт

Договор за заем меѓу МЖ Транспорт и Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) во износ од 20,9 милиони евра е потпишан денеска во Владата. Со заемот ќе се набавуваат електрични локомотиви со резервни делови, а целта е поголем транспорт на стоки и генерирање приходи на претпријатието. 

Како што беше речено пред потпишувањето, проектот е важен чекор кон модернизација на МЖ Транспорт, како и кон унапредување на сигурноста и ефикасноста на товарниот железнички сообраќај.

Условите под кои се обезбедени средствата – долгорочен рок на отплата, поволен грејс период и конкурентна каматна стапка, се во целосна согласност со стратегијата за одговорно управување со јавниот долг и обезбедување одржливи јавни финансии.

– Денес зборуваме за нешто што со децении беше занемарувано, а е од суштинско значење за економијата, извозот и европската иднина на Македонија, тоа е железницата. Состојбата што ја наследивме беше катастрофална. До неодамна МЖ Транспорт немаше ниту една целосно функционална локомотива. Повеќе од 20 меѓународни товарни композиции беа стопирани во Гевгелија без можност товарот да се транспортира кон европските пазари. Тоа значеше изгубени договори, изгубени приходи и изгубена доверба. Но, работите почнаа да се менуваат со напорна, посветена и одговорна работа. Од јули до септември 2024 година беа стваени во функција пет локомотиви, а до февруари 2025 вкупно 10 од 46 постојни локомотиви. Тогаш е првиот чекор кон стабилизација, но и јасен сигнал дека проблемите не се решаваат со декларации, туку со работа. Сепак, мора да сме свесни за реалноста. Просечната старост на дизел локомотивите е над 60 години, а на електричните над 40 години. Тоа не е одржливио, ниту економски ниту безбедносно, ниту еколошки. Затоа, целта на оваа набавка е јасна – да се зголеми бројот на локомотиви и капацитетот за транспрот на стоки и со тоа да се зголемат приходите и финансиската стабилност на МЖ Транспорт, подвлече премиерот Христијан Мицкоски, според кој, ова е системска обнова на железничкиот сектор.

Мицкоски информира и дека пред Договорот за заем претходеше анализа за потребите, функционалноста и оперативноста на МЖ Транспорт.

Според вицепремиерот и министер за транспорт Александар Николоски и министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска, потпишувањето на Договорот е клучен чекор за целосната трансформација на ЖРСМ Транспорт во модерно претпријатие кое ќе одговори на потребите на комитентите.

-Денес имаме можност да заокружиме еден исклучително важен процес кој ќе значи набавка на најмалку пет нови електрични локомотиви, заедно со пропратни резервни делови. Ова е навистина голем чекор напред за Железници за транспорт – и во делот на карго-превозот и во патничкиот сообраќај. Сите се сеќаваме дека минатата година, во моментот на формирање на Владата, состојбата беше исклучително тешка. Имавме нула оперативни локомотиви – практично железничкиот транспорт беше парализиран, а бројни композиции стоеја на македонските пруги бидејќи немаше со што да се оперира. Со интензивна работа и со поддршка од претседателот на Владата, успеавме во текот на минатата година да ставиме во функција пет локомотиви, а денес веќе имаме над 11 функционални локомотиви. Со тоа целосно се менува сликата за железничкиот транспорт во државата. Во таа насока, набавката на овие пет нови електрични локомотиви ќе има суштинско значење за зголемување на карго-транспортот. Од постојните 11 локомотиви, четири се понови, а седум се постари. Со новата флота од пет локомотиви и постојните четири понови, ќе располагаме со девет модерни локомотиви кои ќе можат целосно да го покријат карго-превозот, а дел од нив да се користат и во патничкиот сообраќај. Ова е особено важно за Коридорот 10, кој треба да бележи раст во наредните години, како и за Коридорот 8, кој во моментов интензивно го развиваме преку значајни инвестиции во железничката инфраструктура. Истовремено, оваа инвестиција е дел и од пошироката визија за Скопје – подобрување на квалитетот на воздухот преку воведување на градскиот воз, рече Николоски.

Во моментов, напомена, се работи на една од трите линии во делот на инфраструктурата, а во следните две години ќе се работи и на преостанатите две.

-Кога целиот проект ќе биде завршен, по тие линии ќе сообраќаат исклучиво електрични возови, со јасна цел – целосно да се елиминира употребата на дизел локомотиви и дизел возови во главниот град и да се придонесе за подобар квалитет на воздухот, потенцира Николоски. 

Министерката Димитриеска-Кочоска нагласи дека Договорот за заем е резултат на интензивни и конструктивни преговори и претставува потврда за довербата што меѓународните финансиски институции ја имаат во нашите политики и во насоката во која се движи државата.

-Со денешниот настан и потпишувањето на Договорот за заем за финансирање на проектот „Обновување на товарниот возен парк“ директно инвестираме во зголемување на капацитетите и ефикасноста на Железници на Република Македонија – Транспорт АД Скопје, преку набавка на нови локомотиви кои ќе овозможат поголем обем и посигурност на товарниот железнички превоз. Тоа значи подобра поврзаност, поголема конкурентност на домашната економија и нови можности за генерирање приходи. Особено значајно е што проектот вклучува и воведување на современ ERP-систем, со што се создава основа за подобро управување со ресурсите, зголемена оперативна ефикасност и повисоко ниво на корпоративно управување во железничкиот сектор, истакна министерката.

Ова е пример, дополни, за интегриран пристап – не само инфраструктурна инвестиција, туку и институционално и управувачко зајакнување.

Според директорот на Железници транспорт, Дејан Кошутиќ, денешниот настан е значаен чекор за железничкиот сектор и за развојот на транспортната инфраструктура во Македонија.

– Во 2025 година Железници – Транспорт работеа во сложени регионални услови, при што беше обезбеден континуитет во товарниот железнички сообраќај и стабилност на системот. Ова беше резултат на посветеноста на вработените, како и на поддршката од Владата и меѓународните партнери. Во текот на годината, заедно со експертите на Европската банка за обнова и развој, работевме интензивно на подготовка на овој проект. Денеска, со потпишувањето на Договорот за заем, се создава основа за обнова на возниот парк и унапредување на сигурноста и ефикасноста на железничкиот сообраќај. Паралелно, беа подготвени Акцискиот план и Бизнис планот, кои ја дефинираат рамката за реформи, подобро управување и долгорочна одржливост. Нивната имплементација почнува во првиот квартал на 2026 година, во тесна соработка со Европската унија, Европската банка за обнова и развој, Светската банка и другите партнери. Овој проект претставува важен чекор кон модернизација на железничкиот систем и јакнење на регионалната поврзаност. Благодарам на Владата, на Европската банка за обнова и развој и на сите институции и експерти кои придонесоа овој процес да се реализира, подвлече Кошутиќ.

Шефот на Канцеларијата на ЕБОР Фатих Туркменоглу го оцени Договорот како значајна пресвртница во напредокот на транспортниот сектор во Македонија.

-Денеска одбележуваме витална инвестиција што ќе ја поддржи обновата на железничката флота управувана од Македонската железничка транспортна компанија. Ова финансирање ќе и овозможи на Северна Македонија да набави до пет нови електрични локомотиви и да имплементира систем за планирање на ресурсите на претпријатијата. Овие подобрувања претставуваат многу повеќе од технички надградби. Тие се стратешки инвестиции дизајнирани да ги подобрат ефикасноста, квалитетот и безбедноста на товарните железнички операции и ќе придонесат за намалување на емисиите на CO₂ и ќе играат клучна улога во поддршката на тековната зелена транзиција на земјата. Проектот што го спроведува Министерството за транспорт, поддржан од Министерството за финансии, ќе и овозможи на Транспортната компанија на Македонски железници да го модернизира својот возен парк и дополнително да ги зајакне своите оперативни способности. Со посигурен и поефикасен систем за железнички товарен транспорт, Северна Македонија ќе види зголемена конкурентност и економски и еколошки придобивки што ќе се почувствуваат низ целата земја, истакна Туркменоглу.

Како што додаде, за ЕБОР, Македонија е ценет и долгогодишен партнер.

-До денес инвестиравме над 3 милијарди евра во повеќе од 200 проекти низ целата земја. Договорот што го потпишуваме денеска ја потврдува нашата постојана посветеност за поттикнување одржлив раст, подобрена поврзаност и поголема конкурентност во Северна Македонија, рече Туркменоглу.

декември 30, 2025