Извештај: Конфликтите ги туркаат глобалните приходи од оружје на рекордно ниво

ДПА

Глобалните производители на оружје достигнаа рекордно ниво на приходи во 2024 година, поттикнати од војните и геополитичките тензии, според податоците објавени денеска од Стокхолмскиот меѓународен институт за истражување на мирот (SIPRI).

Комбинираните приходи на 100-те најголеми одбранбени компании во светот од продажба на оружје и поврзани воени услуги се зголемија за 5,9% приспособени на инфлацијата минатата година, достигнувајќи проценети 679 милијарди долари, што е највисока бројка досега забележана.

SIPRI соопшти дека побарувачката била поттикната пред сè од војните во Украина и Газа, зголемените геополитички превирања на глобално и регионално ниво и постојаното зголемување на воените трошоци.

Многу компании ги проширија производните линии, изградија нови капацитети, основаа подружници или стекнаа конкуренти за да ја задоволат побарувачката, соопшти тинк-тенкот.

САД останаа доминантна сила на пазарот, со 39 од првите 100 фирми. Нивните приходи од одбрана се зголемија за 3,8% на 334 милијарди долари, што е речиси половина од вкупниот глобален износ. Lockheed Martin повторно ја предводеше листата, проследен со RTX и Northrop Grumman.

За првпат, вселенската компанија на Илон Маск, SpaceX, влезе во топ 100 на SIPRI, рангирана на 77-то место. Нејзиниот приход од одбрана се зголеми за повеќе од двојно на годишно ниво, достигнувајќи 1,8 милијарди долари, соопшти SIPRI.

Низ Европа, без Русија, приходите од оружје се зголемија за 13% на 151 милијарда долари, поттикнати од силната побарувачка поврзана со војната во Украина и растечкото чувство на закана од Москва.

Четирите котирани одбранбени фирми во Германија – Rheinmetall (рангирана на 20-то место), ThyssenKrupp (61), Hensoldt (62) и Diehl (67) – заеднички забележаа впечатливо зголемување од 36%, достигнувајќи 14,9 милијарди долари.

Војната ги зголемува продажбите во Украина, Русија и Израел

Војната на Русија против Украина, исто така, ги обликува приходите од одбрана на компаниите во двете земји.

Украинската одбранбена група JSC Ukrainian Defense Industry пријави пораст од 41% на 3 милијарди долари.

Во меѓувреме, руските Rostec и United Shipbuilding Corporation пораснаа за 23% на комбинирани 31,2 милијарди долари, и покрај санкциите и недостигот на компоненти – побарувачката од руската војска го компензира опаѓањето на извозната продажба, откри SIPRI.

Израелските одбранбени компании исто така забележаа раст и покрај меѓународните критики за војната во Газа. Трите котирани израелски фирми забележаа комбиниран пораст од 16% на 16,2 милијарди долари, додека глобалниот интерес за израелските системи остана висок и беа направени нови меѓународни нарачки во текот на 2024 година, рече истражувачот на SIPRI, Субаида Карим.

Предизвици за Кина и предупредување за Европа

SIPRI, исто така, посочи на растечките предизвици за европското засилување на вооружувањето, особено во набавката на материјали потребни за производство на оружје.

Истражувачот Џејд Гиберто Рикард предупреди дека зависноста од критични минерали може да го забави европското производство, бидејќи многу од овие ресурси доаѓаат од Кина, која ефективно има монопол на ретки земјени елементи.

Во меѓувреме, кинеската одбранбена индустрија се бори со сопствени проблеми. Серија обвинувања за корупција во кинеските набавки на оружје доведоа до одложување или откажување на големи договори во 2024 година, рече експертот на SIPRI, Нан Тиан.

Како резултат на тоа, приходите од одбрана на Кина паднаа за 10%. Севкупно, Азија и Океанија, и покрај значителните зголемувања во Јапонија и Јужна Кореја, забележаа вкупен пад од 1,2% на 130 милијарди долари, што ја прави единствена област во светот со намалена продажба.

Гринпис: Европа станува жариште на превооружување

Гринпис соопшти дека бројките покажуваат јасна промена во производството на оружје во Европа.

Додека приходите на САД растеле само умерено, а кинеската продажба опаднала, европските вкупни износи буквално експлодирале, изјави за ДПА активистот за разоружување Александар Лурц.

„Европа сè повеќе станува жариште на глобалното превооружување“, рече тој, додавајќи дека рекордната глобална потрошувачка покажува дека светот се движи сè побрзо во погрешна насока.

„Безбедноста и мирот нема да дојдат на овој начин“, рече тој.

SIPRI ги следи глобалните приходи од оружје од 1989 година и вклучува податоци за кинеските компании од 2015 година. Тинк-тенкот ја пресметува целата продажба на тешко оружје и воени услуги испорачани на вооружените сили во земјата или во странство.

декември 2, 2025