Мозокот се менува кога користите вештачка интелигенција – какви последици остава тоа?

Стручњаците предупредуваат дека човечкиот мозок поминува низ значајни промени поради вештачката интелигенција.

Со растот на примената на вештачката интелигенција во секојдневниот живот, сè поочигледно е како оваа технологија влијае врз способноста на луѓето самостојно да размислуваат.

Вештачката интелигенција е сè поприсутна во сите области на секојдневните активности, а многу луѓе дел од своите задачи ги препуштаат на уреди – се потпираат на паметни телефони, на алати за пишување засновани на вештачка интелигенција и на дигитални асистенти за решавање проблеми, пренесува Net.hr.

Овој начин на функционирање се покажува практичен, понекогаш дури и неопходен, но носи последици кои дури сега почнуваат целосно да се разбираат.

Последици од користење на вештачката интелигенција

Interview Solutions Hub наведува дека честата употреба на овие алати може да ја намали способноста за самостојно размислување, па затоа е важно да се развијат навики на користење на технологијата на начин што помага, а не ја загрозува контролата врз сопствениот ум.

Ограничувања на човечкиот мозок

И покрај својата сложеност, човечкиот мозок обработува информации со брзина од само десет бита во секунда, што е преслабо за огромната количина податоци со кои секојдневно се соочуваме.

Во денешниот свет, потпирањето исклучиво на мозокот е споредливо со бодибилдинг без стероиди – пофално, но неефикасно.

Користење алати наместо размислување

Луѓето отсекогаш користеле разни алати за да го олеснат размислувањето и да ги паметат информациите – од пештерски цртежи до пишани записи.

Денес, за разлика од своите предци, многу луѓе делегираат дел од своите ментални задачи на уреди кои преземаат голем дел од нивното секојдневно размислување и паметење.

Огромна база на знаење во вештачката интелигенција

Генеративните модели на вештачка интелигенција, како што се ChatGPT и Copilot, се обучени на пет пати поголема количина текст отколку што постоела во сите книги заедно пред 500 години.

Иако овие алати ја зголемуваат ефикасноста, истражувањата покажуваат дека прекумерното препуштање на менталните задачи може да предизвика атрофија на мозокот и пад на менталните способности.

Страв од непотребност

Луѓето инстинктивно се плашат дека прекумерното потпирање на вештачката интелигенција го прави човечкиот мозок непотребен.

Ова сознание може да поттикне желба за враќање на менталната независност – со решавање математички задачи, читање книги или дури целосно отфрлање на дигиталните алати во обид да се остане интелектуално активен.

Ризици во иднина

Иако вештачката интелигенција може да биде ефикасен алат за носителите на одлуки, постои ризик тие да станат премногу зависни од неа и да ја изгубат довербата во сопствените способности за донесување одлуки.

„Каде е границата меѓу чувството на контрола и манипулација? Кога користите уред, дали чувствувате дека вие го контролирате или тој ве контролира вас?“, прашува истражувачот по практична филозофија Пии Телакиви.

Професорот Сасу Таркoма додава дека ќе станеме подобри во давање инструкции на вештачката интелигенција, но дека можеме да изгубиме нешто друго во тој процес. Тој смета дека ова е важна тема за понатамошно истражување.

„Ако престанам да размислувам самостојно, дали тоа значи дека ќе престанам да постојам? Тоа значи дека ќе се промени и човештвото,“ вели Телакиви.

Самостојното размислување, исто така, му дава смисла на животот. Не треба да се откажеме од радоста на разбирањето, без оглед на тоа што носи иднината, пишува Универзитетот во Хелсинки.

септември 3, 2025