Стејт департмент: Проблемот за инвеститорите во Србија е корупцијата и неефикасното судство

Инвестициската клима во Србија малку се подобри во изминатите години, но проблемите со бирократијата, корупцијата, неефикасните државни претпријатија, големиот неформален сектор и неефикасното судство остануваат, соопшти американскиот Стејт департмент.
Според Стејт департментот, политичкото влијание е исто така причина за загриженост.

Во извештајот „Инвестициска клима во Србија 2025“, финансиската стабилност, фискалната дисциплина и реформите поддржани од ЕУ се споменуваат како позитивни, а се додава дека приоритет на Србија е привлекувањето странски инвестиции. Се наведува дека ангажманот на Србија со Меѓународниот монетарен фонд, заедно со разумната фискална политика, придонеле за генерално добри макроекономски услови.

Се потсетува дека односот на долгот кон бруто домашниот производ (БДП) е на релативно здраво ниво под 50 проценти од БДП и дека во октомври 2024 година агенцијата S&P ѝ го даде на Србија првиот инвестициски кредитен рејтинг, зголемувајќи го рејтингот од BB+ на BBB- со стабилна перспектива.

Во извештајот се наведува дека американските инвеститори генерално имаат позитивен став за Србија поради нејзината локација, образована работна сила, конкурентни, но растечки трошоци за работна сила, дарежливи инвестициски стимулации и договори за слободна трговија со ЕУ и други пазари. Исто така, американските инвеститори генерално ја поздравуваат политиката за еднакви можности.

Стејт департментот изрази загриженост за влијанието на политиката, наведувајќи како пример дека како одговор на протестите во 2022 година, владата го запре предложениот проект за рударење литиум.

Во текстот се вели дека реформите поддржани од ЕУ продолжуваат, но дека имплементацијата не е секогаш брза или темелна, и се посочува дека деловните можности ќе продолжат да се подобруваат ако владата спроведе реформи поврзани со пристапувањето во ЕУ.
Исто така, се проценува дека дигитализацијата на одредени владини функции, на пр. градежни дозволи и Даночната администрација, сè уште не донесе значително подобрување, а недостасува и доследна имплементација.

Во однос на решавањето на проблемот со неефикасните државни претпријатија, Владата, според извештајот на Стејт департментот, остварува постепен напредок. Исто така, планира да приватизира уште 43 компании и малку да ја намали работната сила во големиот јавен сектор и државните претпријатија.

Во извештајот се зборува и за падот на бетонската настрешница на железничката станица во Нови Сад со 16 жртви. Се вели дека трагедијата, која се смета за резултат на корупција, предизвикала големи протести предводени од студенти.

Официјален Белград тврди дека континуираните протести негативно влијаат врз економијата на Србија, додека критичарите велат дека владата користи остра реторика и други средства за заплашување, вклучувајќи апсења, негативно прикажување на демонстрантите во медиумите и депортација на некои кои немаат српско државјанство, според извештајот на американскиот Стејт департмент.

Исто така, се наведува дека фактот што Србија ќе биде домаќин на изложбата ЕКСПО 2027 е можност за американските компании кои снабдуваат опрема и обезбедуваат услуги.

Се посочува дека агресијата на Русија врз Украина првично имала ограничен ефект врз економијата на Србија, но дека инфлацијата скокнала на 16 проценти во март 2023 година, а потоа паднала на 4,5 проценти во февруари 2025 година.

Исто така, се потсетува дека во април, Канцеларијата на Министерството за финансии на САД за контрола на странски средства (OFAC) ставила 30 компании и 20 поединци од Србија на списокот со санкции, а санкциите против нафтената компанија NIS биле постојано одложувани за еден месец, а последниот пат биле одложувани за неколку дена, до 8 октомври.